БИЗНЕС-МОДЕЛЬ

Қызмет бағыттары және негізгі өнім

Қазатомөнеркәсіп – дүниежүзіндегі ауқымды ресурстық базаның бірін игеру басымдығына ие әлемдегі ең ірі табиғи уран өндіруші.

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-уран, сирек металдар, атом электр станциялары үшін ядролық отын импорты мен экспорты бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық операторы. Компания активтері түпкілікті өнім өндіру тізбегіне тартылған кәсіпорындардың барлық кешенін қамтиды.

Қызмет түрлері:

табиғи уран
өндіру

уран өнімдерін
өндіру

геологиялық барлау
жұмыстары

сирек металдар
өндірісі

Қазатомпром – бұл:

• Уранның әлемдегі ең ірі өндірушісі: әлемдік уран өндірісінің 20% астамы
• Уранның ірі қорлары, жоғары сапалы ресурстық базаны игеру басымдығы
• Жерасты ұңғымалық шаймалау әдісімен уранды аз шығынды және оңай көбейтілетін өндіру
• Өндіріс тиімділігі, еңбекті қорғау және қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау бойынша салалық көшбасшы
• Уран нарығының ұзақ мерзімді тұрақты стратегиясын әзірлеудегі көшбасшы

Компания активтерінің құрылымы

Қазақстанда орналасқан, жерасты ұңғымалық шаймалау (ЖҰШ) әдісін пайдалана отырып өндіру жүргізілетін 26 кен орнында/учаскеде 14 өндіруші актив, оның ішінде:

• 5 уран кен орындарында/учаскелерінде жұмыс істейтін уран өндіру бойынша 2 еншілес ұйым (100% қатысу үлесімен)
• 21 уран кен орнында/учаскесінде жұмыс істейтін, ішінара Қазатомөнеркәсіпке тиесілі (қатысу үлесі бойынша) 12 уран өндіруші компания

Минералдық активтер

Компанияның минералды активтері Қазақстанның негізгі төрт әкімшілік облысында орналасқан:

• Қызылорда облысы (Шиелі және Жаңақорған аудандары)
• Түркістан облысы (Созақ және Отырар аудандары)
• Солтүстік Қазақстан облысы (Уәлиханов ауданы)
• Ақмола облысы (Еңбекшілдер ауданы)

Уран өнімдері нарығына шолу

УРАН БАҒАСЫ

Табиғи уран мен уран өнімін өткізу Компанияның кірісі мен пайдасының негізгі көзі болып табылады. Уранның нарықтық бағасы Қазатомөнеркәсіптің қаржылық нәтижелеріне айтарлықтай әсер етеді.

Уран өнімінің нарықтық құны, кез келген тауар сияқты, сұраныс пен ұсыныс теңгерімімен айқындалады. Кез келген негізгі өндіруші сатқан уранның орташа сату бағасы жасалған келісімшарттардың түрлеріне және сату портфелінің құрылымына да (шарттар, әрбір келісімшартта пайдаланылатын баға формуласы, споттық және ұзақ мерзімді келісімшарттардың пропорциялары және т.б.) өте тәуелді.

Қазатомөнеркәсіп таяу жылдары атом энергетикасы көміртексіз базалық электр энергиясының сенімді көзі ретінде ортақ энергетикалық нарықтағы өз позициясын сақтап, нығайтады, бұл уранға сұраныстың артуына алып келеді деп күтеді. Бұл жағдай өзіндік құны төмен негізгі өндіруші ретінде Қазатомөнеркәсіп үшін айтарлықтай мүмкіндіктер береді.

2021 ЖЫЛЫ УРАН ӨНДІРІСІ

2021 жылы «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 11,9 мың тонна уран өндірді, бұл әлемдік өндірудің баламалы 24%-на тең. Өндіруді қысқартуды жалғастыру жағдайында 2021 жылдың қорытындысымен бірқатар негізгі бәсекелестердің өндіруді қысқартуды жалғастыруына байланысты табиғи уранды өндіру бойынша әлемде I орынды Қазатомөнеркәсіп алады.

2021 жылғы тамызда Қазатомөнеркәсіп жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар шеңберіндегі жоспарланған деңгеймен салыстырғанда 2022 ж ылы өндіруді 20% қысқартуды жалғастыру ниеті туралы жариялады. Өндіруді қысқартуды тағы бір жылға ұзарту туралы осы шешімді іске асыру Қазақстанда уран өндіруді 2021 жылы күтілгендей деңгейде сақтай отырып, 2022 жылы әлемдік бастапқы уран өндірісінің болжамды көлемінен 5 500 тоннаға азайтуға алып келеді.

Бұл ретте Қазатомөнеркәсіп 2023 жылы өндіруді іс жүзінде 2022 және 2023 жылдардағдай бұрынғы деңгейде сақтай отырып, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жоспарланған көлемнен 20%-ға төмен болатын 2022 жылғы ұқсас деңгейде сақтауды жоспарлап отыр.

2021 жылы «Буденовское» БК» ЖШС өнеркәсіптік өндіруді жүзеге асыруға Буденовское кен орнының 6 және 7 учаскелерінде жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа қосымша алды. 2021 жылдан бастап 2045 жылға дейінгі 25 жылдық кезеңге әзірленген жоспар Буденовское кен орнының 6 және 7 учаскелерін тәжірибелік-өнеркәсіптік өндірудің ағымдағы кезеңін және одан әрі өнеркәсіптік игеруді, өндіру көлемін 2024 жылдан ерте емес 2 500 тонна уранға дейін ұлғайтуды және мүмкін болатын ең жоғары жылдық өндірістік қуатын 2026 жылдан ерте емес 6 000 тонна уранға дейін арттыруды көздейді. Пайдалануға берудің нақты мерзімдері мен өндірудің болашақ жылдық көлемдері жыл сайын қаралуға жатады, ал өндірістің нақты көлемдері Қазатомөнеркәсіп жүргізетін нарықтық жағдайды талдауға байланысты өзгертілуі мүмкін. БК бойынша серіктестердің жазбаша уағдаластықтарына сәйкес «Буденовское» БК» ЖШС-нің 2024 жылдан бастап 2026 жылға дейінгі кезеңдегі барлық күтілетін өндіріс көлемі оффтейк-келісімшарт шеңберінде нарықтық жағдайларда ресейлік азаматтық атом энергетикалық өнеркәсібін шикізатпен қамтамасыз ету үшін толық резервтелген.

Қызмет нәтижелерінің динамикасын талдау

2021 жылы Қазатомөнеркәсіп әлемдегі ең ірі уран өндіруші ретіндегі орнын сақтап қалды (өндірістегі тиісті үлестің негізінде). UxC деректеріне сәйкес, компанияның уран өндірісі 2021 жылы уранның жиынтық әлемдік бастапқы өндірісінің 24%-ын құрады. Қазақстанның үлесіне 2021 жылы әлемдік уран өндірісінің 46% жуығы тиесілі.

ӨНДІРІСТІК КӨРСЕТКІШТЕР

Қазатомөнеркәсіптің табиғи уран өндірудің әлемдік нарығындағы үлесі (өндірістің тиісті үлесі негізінде), %

Қазатомөнеркәсіптің уран өндіру көлемі (өндірістің тиісті үлесі), тонна

Ниобий өнімін өндіру көлемі, тонна Nb

Бериллий өнімін өндіру көлемі, тонна Be

Тантал өнімдерін өндіру көлемі, тонна Ta

Отын таблеткаларын өндіру көлемі, тонна

ҚАРЖЫЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕР

Топтың түсімі, млрд теңге

Акцияға пайда, теңге/акция

Төленген дивидендтер, млрд теңге

Таза пайда, млрд теңгемен

Өндіру кәсіпорындарының күрделі шығындары (100% негізде), млрд теңгемен

Операциялық пайда, млрд теңгемен

Акцияға түзетілген пайда, теңге / акция

Таза қарыз / түзетілген EBITDA

Сату және өткізу

УРАН ӨНІМДЕРІН САТУ

COVID-19 пандемиясы Компанияның 2021 жылы сату бөлігіндегі міндеттемелерін орындауына әсер етпеді. Клиенттер алдындағы барлық шарттық міндеттемелер толық көлемде орындалды.

2021 жылы Компания сегіз елде 21 клиентке уран өнімін тікелей және швейцариялық «Trade House KazakAtom ТН AG» (THK) сауда еншілес компаниясы арқылы сатуды жүзеге асырды.

ТАСЫМАЛДАУ

Қазатомөнеркәсіп бүкіл әлем бойынша өз клиенттеріне уран өнімдерін жеткізу үшін қауіпсіз, қорғалған және сенімді логистикалық шешімдерді енгізеді. Барлық уран өнімдерін тасымалдау 20 футтық герметикалық контейнерлерде темір жол және/немесе теңіз көлігімен жүзеге асырылады, бұл ретте мұндай жүк контейнерлерне белгіленген орынға жеткенге дейін күзет пен және айдауыл ілесіп жүреді. Барлық тасымалдарға уранды тасымалдаумен байланысты тәуекелдерді сақтандыру жүзеге асырылады.

2021 жылы Қазатомөнеркәсіп U₃O₈ мен дайын өнімді клиенттердің қажеттіліктері мен талаптарына сәйкес түрлі межелі орындарға жеткізді:

Конверторлар. Топ U₃O₈ Honeywell (АҚШ), Cameco (Канада) және Orano (Франция) сияқты компанияларға тиесілі лицензияланған конверсиялық кәсіпорындарға алдымен Қазақстаннан темір жолымен, әдетте Ресейдегі Санкт-Петербург портына, содан кейін теңіз көлігімен Америка Құрама Штаттарына, Канада, Еуропаның түрлі порттарына тасымалдауды жүзеге асырды, немесе содан кейін материал теміржол немесе автомобиль көлігімен өңдеу кәсіпорындарының объектілеріне көшірілді.

Қытай. Материалдарды Қытайға тасымалдау кезінде компания жүкті қазақстан-қытай шекарасының жанындағы Алашанькоу теміржол станциясына жеткізді.

Ресей. Алушы «Сібір химиялық комбинаты» АҚ («СХК») болып табылатын – Ресей Федерациясына жеткізулер кезінде Топ жүктерді темір жол көлігімен өз қызметі орнынан Томск-2 Ресей темір жол станциясына дейін жеткізуді жүзеге асырды.

Үндістан. Компания әдетте U₃O₈ Үндістанның баратын жерлеріне теміржол арқылы Ресейдегі Санкт-Петербург портына, содан кейін Үндістанның Мумбай портына теңіз көлігімен жеткізді. Клиент портта меншік құқығын алды және соңғы тағайындалған жерге тасымалдауды ұйымдастырды.

Аргентина. Клиент портта меншік құқығын алды және соңғы межелі жерге тасымалдауды ұйымдастырды.

Румыния. Жеткізу соңғы межелі пунктке дейін DDP шарттарында жүзеге асырылды U₃O₈ өнімін картада көрсетілген жерлерге жеткізудің орташа құны килограмм үшін 0,5-тен 3,5 АҚШ долларын құрайды. Топ мүмкіндігінше жеткізу мерзімін барынша азайту (материалдарды физикалық тасымалдау орташа есеппен 100 күнді алады, ал своп-келісімдер шеңберінде жеткізуге орташа есеппен 25 күн кетеді) және тасымалдауға арналған шығындар, сондай-ақ уран өнімін тасымалдаумен байланысқан тәуекелдерді төмендету үшін своп-келісімдер жасасады.

Даму стратегиясы

2021 ЖЫЛЫ ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫН ІСКЕ АСЫРУ

Негізгі қызмет бойынша операциялық тиімділікті арттыруға, цифрлық трансформацияны жалғастыруға және корпоративтік басқару мен персоналды басқару процестерін жақсартуға бағдарланған 2021-2028 жылдарға арналған даму стратегиясын іске асыру жоспары 2021 жылы 100% орындалды.

СТРАТЕГИЯНЫ ІСКЕ АСЫРУҒА БАЙЛАНЫСҚАН НЕГІЗГІ ТӘУЕКЕЛДЕР¹⁰

• ядролық өнеркәсіптегі ірі апаттар уран бағасының күрт төмендеуіне әкелуі мүмкін
• ядролық энергия бірқатар басқа энергия көздерімен бәсекелеседі, ал баламалы энергия көздерінің орнықты және неғұрлым төмен бағалары ядролық шикізатқа сұраныстың төмендеуіне, ядролық энергетиканы дамыту мен АЭС салу бағдарламаларының қысқаруына, нәтижесінде уранға сұраныстың және оның нарықтық бағасының төмендеуіне әкелуі мүмкін
• ядролық энергия қоғамдық пікірге байланысты тәуекелдерге ұшырайды, бұл ядролық энергияға деген сұранысқа елеулі жағымсыз әсер етуі және ядролық салада реттеуді күшейтуге әкелуі мүмкін
• Топтың рентабельділігі уранның нарықтық бағасымен тікелей байланысты. Уран бағасының құбылмалылығы Топқа елеулі теріс әсер етуі мүмкін
• Топ басқа уран жеткізушілер тарапынан бәсекелестікке тап болады және уран өнімінің соңғы тұтынушыларын жоғалтуы мүмкін
• қазіргі уақытта Топ өз уранның едәуір бөлігін сатып алатын клиенттердің аз санына байланысты, бұл ретте маңызды клиенттердің кез келген жоғалуы елеулі қолайсыз әсер етуі мүмкін
• Топтың кейбір клиенттері мен іскери серіктестері халықаралық санкцияларға ұшырауы мүмкін, егер бұл орын алса, мұндай оқиға айтарлықтай жағымсыз әсер етуі мүмкін
• Топтың қаржылық тұрақтылығының нашарлауына әкеліп соғатын Ресейге қатысты санкциялар жән Украинадағы қазіргі жағдайға қатысты туындайтын қиындықтар, АҚШ долларымен және өзге валюталармен өзара есеп айырысу бойынша шектеулерге байланысты әлеуметтік шиеленістің өсуі, тауарларды Ресей Федерациясының аумағы арқылы ауыстырып тиеудің тоқтауы, тауарлардың физикалық қауіпсіздігі сияқты күрделі әрі сандық бағымдауға жатпайтын тәукелдер
• Топ ірі салық төлеуші болып табыладытындықтан салық тәуекелдеріне ұшырайды, ең маңыздысы-уранға пайдалы қазбаларды өндіруге салық ставкасының өзгеруі, талап қою мерзімі шегінде трансферттік баға белгілеу
• Америка Құрама Штаттары немесе басқа уран импорттаушылар уран импортына тарифтер немесе квоталар енгізе алады
• Топ U₃O₈ бағасының бүкіл циклі кезінде U₃O₈ маңызды қорларын сақтауды жалғастыра алады
• уранды өндіру және тасымалдау жөніндегі Топтың қызметі операциялық тәуекелдерге, қауіптерге және күтпеген іркілістерге байланысты, бұл Топтың уран және уран өнімін өндіруді және жеткізуді кідіртуге, Топты өндіру құнын ұлғайтуға немесе Топтың өндіру орындарында апатқа әкеп соғуы мүмкін
• күкірт қышқылының болуы және оның құны Топ қызметінің үздіксіздігі мен коммерциялық өміршеңдігіне айтарлықтай әсер етеді, өйткені Топ уран алу үшін күкірт қышқылының едәуір көлемін пайдаланады
• Топ Қазақстанды көрші елдермен немесе басқа көлік инфрақұрылымымен байланыстыратын теміржолдарды пайдалануда қиындықтарға тап болуы мүмкін
• Топ өзінің ағымдағы кен қорларын ұстап тұруы немесе жаңа кен қорларын ашу кезінде және Топтың уран кенінің қорларын есептеу немесе жіктеу бөлігінде ықтимал қолайсыз болжамдарға тап болуы мүмкін, кен қорларын бағалау кезінде болмай қоймайтын белгісіздіктерге байланысты бағаланатын деректерден төмен болуы мүмкін
• Топ өз қызметін, стратегияларын іске асыру, бизнесті және жергілікті инфрақұрылымын кеңейту үшін қажетті қаржыландыруды коммерциялық тұрғыдан қолайлы шарттарда немесе мүлдем ала алмауы мүмкін
• Топ белгілі бір қаржылық және басқа да шектеу шарттарын сақтауға, пайыздық мөлшерлемелер мен валюта бағамдарының ауытқуларына, өтімділікті шектеуге немесе қажетті қаржыландыруды ала алмауға, контрагенттердің дефолттарына байланысты әртүрлі қаржылық тәуекелдерге ұшырайды
• Топ өзі қатысушы болып табылмайтын төрелік немесе сот талқылауына, заңнаманы сақтамау / дұрыс түсіндірмеудің құқықтық салдарына тап болуы мүмкін
• Топтың сақтандыру өтемі ықтимал операциялық тәуекелдерге және күтпеген іркілістерге байланысты шығындарды жабу үшін жеткіліксіз болуы мүмкін
• АТ – жүйелерінің кез келген іркілістері немесе Топқа қатысты кибершабуылдар қызметтің нәтижелеріне теріс әсер етуі мүмкін
• уран өндірудің немесе шығарудың (U₃O₈), сатудың, өнім мен қызметтердің өзіндік құнының жоспарланған көлемін орындамау
• Топ активтерін қайта құрылымдау жоспарын орындау мерзімдерін сақтамау
• корпоративтік басқару жүйесін жақсарту көрсеткіштерін, еңбек қауіпсіздігі және қоршаған орта көрсеткіштерін орындамау
• Қазақстан Республикасында жылу бөлгіш құрамаларды өндіру бойынша жоспарланған көрсеткіштердің орындалмауы
• Топ Қазақстанда бар макроэкономикалық, әлеуметтік және саяси жағдайларға едәуір дәрежеде тәуелді, Топ жергілікті билік органдары тарапынан қолайсыз егеменді іс-әрекеттер тәуекеліне ұшырауы немесе ауқымды мемлекеттік реттеу мен заңнамаға ұшырауы мүмкін
• Топқа Қазақстандағы еңбек толқулары немесе әлеуметтік шиеленістің өсуі әсер етуі мүмкін, бұл Топтың қызметіне және оның беделіне айтарлықтай теріс әсер етуі мүмкін
• Топтың нәтижелері Қытай, Үндістан және Оңтүстік-Шығыс Азиядағы экономикалық, саяси және құқықтық өзгерістерге ұшырайды
• күтпеген апатты оқиғалар, соның ішінде вандализм мен терроризм актілері Топтың қызметіне теріс әсер етуі мүмкін
• Қазақстан аумағында COVID-19 пандемиясына байланысты эпидемиологиялық жағдайдың нашарлауы Топтың қаржылық тұрақтылығының нашарлауына және әлеуметтік шиеленістің өсуіне әкелуі мүмкін
• COVID-19 пандемиясының таралуы өндірістің қосымша тоқтап қалуына немесе қысқаруына әкелуі мүмкін, бұл компанияның нәтижелеріне әсер етеді және Компанияның жоғарыда айтылған 2022 жылға арналған болжамды көрсеткіштерін жаңартуына және/немесе орындамауына әкелуі мүмкін

СТРАТЕГИЯНЫ 2021 ЖЫЛЫ ІСКЕ АСЫРУ

Бизнес трансформациясы

БИЗНЕС ТРАНСФОРМАЦИЯСЫНЫҢ ПОРТФЕЛІ

2021 жылғы желтоқсандағы жағдай бойынша компанияның трансформация портфелі келесіден тұрды:

5 жоба:

• Сорғы паркін басқару және пайдалану процесін автоматтандыру
• «Қазатомөнеркәсіп-SaUran» ЖШС аффинаж өндірісін жаңғырту
• Машиналық оқыту технологиясы негізінде кен денелерінің контурын анықтау құралын енгізу
• Киберқауіпсіздікті енгізу және дамыту
• Басқа уран өнімдері үшін баға белгілеудің жаңа қағидаларын (әдістемесін) әзірлеу (U₆, ЖБҚ, отын таблеткалары, ЖБҚ және басқалар)

3 іс-шаралар:

• Vision Zero халықаралық тұжырымдамасының «алтын ережелері« негізінде әзірленген қауіпсіздік мәдениетін дамыту жоспарын іске асыру
• Технологиялық жабдыққа ТҚКЖ жоспарлау және жүргізу сапасын арттыру
• Технологиялық бұрғылау кезеңінің өндірістік деректерін цифрландыру

БИЗНЕСТІ ТРАНСФОРМАЦИЯЛАУ БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ

2021 жылдың негізгі нәтижелері

Бизнесті трансформациялау бағдарламасы аясында келесі жұмыстар жүргізілді:

• КО-да ақпараттық қауіпсіздіктің мақсатты процестері енгізілді
• «Семізбай-U» ЖШС және «Инкай» БК» ЖШС БЖЖ енгізу мониторингі аяқталды
• радиациялық қауіпті факторлардың Автоматты мониторингі жүйесін әзірлеу аяқталды
• технологиялық бұрғылау кезеңінде өндірістік деректерді цифрландыру мақсатында өндіруші ЕТҰ-ға арналған Ашық шешімдер базасында BI-талдау құралдары әзірленді
• «РУ-6» ЖШС Өндірістік үдерістер архитектурасын (өндіру және қайта өңдеу) және өндіруші кәсіпорында АЖ интеграциялауға қойылатын жоғары деңгейлі талаптармен деректер архитектурасын әзірлеу аяқталды
• «Қазатомөнеркәсіп-SaUran» ЖШС аффинаж өндірісін жаңғырту жобасының жобалық-сметалық құжаттамасын әзірлеу жұмыстары аяқталды
• өзге уран өнімін сату есебінен нарық үлесін ұлғайту және өзге уран өнімін сату есебінен түсім мен таза пайданың өсуін алу мақсатында өзге уран өніміне (UF₆, ӨБТ, отын таблеткалары, ЖБҚ және басқалар) баға белгілеу әдістемесінің жобасы әзірленді
• әлемдік уран нарығында қоғамның бәсекеге қабілеттілігін арттыру арқылы Қазақстан Республикасының экспорттық әлеуетін күшейту мақсатында табиғи уран концентратына баға белгілеу әдістемесі өзектендірілді
• «Хорасан-U» БК» ЖШС ортадан тепкіш сорғы агрегаттарының техникалық жағдайын мониторингілеу және талдау жүйесі әзірленді (діріл, қысым, температура датчиктері)
• «Хорасан-U» БК» ЖШС, «Байкен-U» ЖШС, «Семізбай-U» ЖШС-де машиналық оқыту және геостатистика технологиялары негізінде кен денелерінің контурын анықтау үшін геологиялық модельдеу құралы әзірленді және енгізілді

Трансформациялау бағдарламасының 2022 жылға ар- налған жоспарлары

• «Инкай» БК» ЖШС ортадан тепкіш сорғы агрегаттарының техникалық жағдайына (діріл, қысым, температура датчиктері) мониторинг және талдау жүйесін әзірлеуді аяқтау
• «Қазатомөнеркәсіп-SaUran» ЖШС аффинаж өндірісін жаңғыртуды бастау
• бұрғылау қондырғылары деңгейінде KPI анықтау әдіснамасын және жөндеу-қалпына келтіру жұмыстары ықтималдығының ұңғымалар параметрлеріне тәуелділігі моделінің прототипін әзірлеуді аяқтау
• «Хорасан-U» БК» ЖШС, «Байкен-U» ЖШС, «Семізбай-U» ЖШС кен денелерінің контурын анықтау құралын одан әрі дамыту жөніндегі ұсынымдармен (оның ішінде жобаның ықтимал қаржылық пайдасы бөлігінде) пайдалану мониторингін аяқтау
• «KAP Technology» ЖШС ақпараттық қауіпсіздіктің нысаналы бизнес-процестерін енгізу
• ҚР уәкілетті органы деңгейінде басқа уран өнімдеріне (UF₆, байытылған уран өнімі (ЖБҚ), отын таблеткалары, жылу бөлетін құрастырмалар (ЖБҚ) және өзгелері) баға белгілеудің жаңа әдістемесін бекіту жөніндегі жұмыстарды аяқтау

IT-АРХИТЕКТУРАСЫН ДАМЫТУ

2021 жылы компанияның IT-архитектурасын дамыту шеңберіндегі негізгі іс-шаралар

1. 24kap.kz енгізу

Корпоративтік порталды жаңғырту аясында келесі жұмыстар орындалды:

• Корпоративтік порталдың жаңа функционалы әзірленді (тапсырыстар мен сервистер)
• Қолда бар ағымдағы дерекқорлар көші-қоны, сондай-ақ MS SharePoint базасында құрылған корпоративтік портал функционалын жаңғырту жүзеге асырылды

2. Жасанды интеллект технологияларын қолдана отырып, геофизикалық зерттеулерді орындау жүйесінің прототипін әзірлеу

• Өнеркәсіптік СПГИ әзірлеу үшін техникалық тапсырма әзірленді
• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ ғылыми-техникалық кеңесінің «цифрландыру, автоматтандыру және роботтандыру» секциясының отырысында ҒЗТКЖ жүргізуге өтінім мен жол картасы мақұлданды: «Машиналық оқыту әдістері базасында геофизикалық зерттеулерді қолдау жүйесін әзірлеу» (СТГИМО)

3. ЕТҰ-да IT Service Management (ITSM) тираждау

12 ЕТҰ-да 3 АТ процесін тираждау бойынша жұмыстар жүргізілді. Тираж аясында мынадай процестер іске қосылды:

• АТ-мен байланысты қызмет көрсету бойынша өтініштер мен инциденттерді басқару
• АТ-қызметтерге қол жеткізуді басқару
• АТ қызметтері туралы келісімдерді басқару

4. Microsoft корпорациясының лицензиялық тазалығы

• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ компаниялар тобында лицензиялық тазалыққа қол жеткізу бойынша Жол картасы әзірленді (бұдан әрі – ЕАҰҮД)
• Microsoft БҚЖ шеңберінде сатып алынатын техникалық және сапалық сипаттамаларды айқындай отырып, Microsoft бағдарламалық өнімдеріне қойылатын техникалық талаптар, техникалық қолдау мен әлеуетті жеткізушіге қойылатын талаптар әзірленіп, келісілді
• «Microsoft» ССАС іске асыру шеңберінде сатып алу рәсімдері Стратегия талаптарын сақтай отырып, келісілген кесте бойынша өтті
• «Microsoft» ССАС 2021 қатысушыларының қатарына ішінде КО бар 15 ЕТҰ кірді

SAP PPM, SAP GRC енгізу және 2021 SAP HCM дамы- ту бойынша жаңа жобалар

1. GRC Access Control

Ақпаратты қорғаудың ішкі корпоративтік рәсімдерін сақтау, қол жеткізу тәуекелдерін анықтау және компания қызметкерлері арасында өкілеттіктерді дұрыс бөлу үшін күрестегі негізгі құрал. Жұмыс барысында SAP бойынша Модульдердің иелері құрылымдық бөлімшелердің басшылары деңгейінде тағайындалды.

2. SAP Project and Portfolio Management (SAP PPM)

Жобаларды басқару процестерін автоматтандыруды қамтамасыз етеді және жоба портфельдерін басқаруды айтарлықтай жеңілдетеді. Сондай-ақ, жоба шеңберінде SAP BW/4HANA жаңа нұсқасына көшу арқылы SAS IPS және SAP РРМ, SAP РРМ және SAP ERP жүйелері арасындағы интеграция бойынша SAP/4HANA платформасына көшу бойынша жұмыстар орындалды. BW сонымен қатар SAP ERP-ден QCD-ге деректерді берудің аралық буыны болып табылады.

3. SAP MDG жүйесі

2021 жылдың мамыр айында S/4HANA платформасында SAP MDG пайдалануға берілді. Жоба шеңберінде жүйеде ТЖҚ жіктеуішінің көмегімен тауарлар, жұмыстар мен қызметтер анықтамалығының (бұдан әрі – ТЖҚ) қысқаша және толық атауын автоматты түрде қалыптастыру, шоттардың жоспары мен шығындардың бастапқы түрлерінің анықтамалықтарын жүргізу, мемлекеттік деректер базаларымен интеграциялау, компаниялардың бизнес-бөлімшелерінің қатысуымен мастер-деректер бойынша өтінімдерді келісу процестері конфигурацияланған, интерфейс айтарлықтай оңайлатылды жүйелер және тағы басқалар. Мұның бәрі компанияның сатып алуына, өндірісіне, логистикасына және басқа да бизнес-процестеріне үлкен әсер ететін мастер-деректердің сапасын едәуір жақсартуға мүмкіндік берді.

4. RPA арқылы бизнес-процестерді роботтандыру

Трансформациялау тобы қоғамның мүдделі бөлімше- лерімен бірлесіп, корпоративтік орталықта да, қоғамның ЕТҰ-да да қызметкерлер жүзеге асыратын күнделікті операцияларды автоматтандыруға бағытталған RPA роботтарын әзірледі және енгізді. Қазынашылық, бухгалтерия, маркетинг, өнеркәсіптік қауіпсіздік және басқа да процестерді қамтитын 9 шешім енгізілді. Роботтандырудың негізгі бағыттары Ақпараттық жүйелер арасында деректерді беру, соның ішінде SAP ERP, сыртқы және ішкі порталдардан ақпаратты жинау және өңдеу, жедел есептілікті құру, ақпаратты салыстыру және валидациялау болып табылады. 2021 жылы RPA арқылы бизнес-процестерді роботтандыру тәртібін реттейтін ішкі нормативтік құжат әзірленді және енгізілді.

5. Машиналық оқытуға негізделген геологиялық модельдеу

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Трансформациялау бағдарламасын орындау шеңберінде «Машиналық оқыту технологиялары негізінде кен денелерінің контурын анықтау құралын енгізу» жобасы іске асырылуда. Бұл жобаның мақсаты – машиналық оқытуды және геостатистика алгоритмдерін қолдана отырып, кен денелерінің контурын жоспар түрінде модельдеу, нәтижесінде зерттелетін мәселе тұрғысынан геологиялық модельдеу процесін автоматтандыру. Осы жоба шеңберінде Қоғамның ішкі күштерімен геологтарға жинақталған тарихи деректерді пайдалана отырып, модельдеудің әртүрлі сценарийлерін іске қосуға мүмкіндік беретін «Контур» құралы әзірленді. ЕТҰ қызметкерлерімен бірлесіп таңдалған периметр шеңберінде құралды енгізу және сынақтан өткізу бойынша жұмыс жүргізілуде.

IT-архитектураны дамытудың 2022 жылға арналған жоспарлары

Компанияның топ IT-архитектурасын дамыту және цифрландыру жобаларын іске асыру бойынша ауқымды жоспарлары бар. 2022 жылға жоспарланды:

• бизнес мүмкіндіктерін кеңейту, бәсекелестік артықшылықтарды қамтамасыз ету және өнімнің құндылығын арттыру, сондай-ақ деректер талдауын қолдану бойынша шешімдер қабылдау мақсатында топ қызметінде қолданылатын озық цифрлық технологияларды іздеуді және енгізуді жалғастыру
• Қоғамның бизнес-процестерін жақсарту үшін SAP (ERP, HCM, GRC, PM, BW, MDG) жүйесін дамыту жөніндегі жұмыстарды жалғастыру
• деректерді басқару бағытын дамыту шеңберінде трансформациялау командасы Data Management және Data Governance бөлігінде үздік тәжірибелерді енгізуді жалғастыратын болады. Жоспарда қоғамда деректерді басқару жөніндегі кеңсені құру бойынша тұжырымдама құру, сондай-ақ Қоғамның корпоративтік орталығы мен ЕТҰ-да деректерді басқару және талдау үдерістерін ресмилендіруді және енгізуді жалғастыру бар

2022 жылға арналған негізгі іс-шаралар

• 1-кезең. Деректерді жинау және өңдеу мақсатында бірыңғай корпоративтік деректер қоймасын (КХД) және интеграциялық шинаны енгізу
• SAP MDG жүйесі
• қаржылық есептілікті шоғырландыру процесін автоматтандыру
• автоматтандырылған сервистерді пайдалану деңгейін арттыру
• Smart кеніші
• «Волковгеология» АҚ көлікті есепке алу жүйесін енгізу

АҚПАРАТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК

Бизнесті трансформациялау нақты уақыт режимінде шешімдер қабылдаудың жаңа мүмкіндіктерін ашады, сондай-ақ саланың өнімділігін, икемділігін және серпінділігін арттырады, сонымен қатар ақпараттық қауіпсіздікті, кибер тұрақтылықты және ақпараттық жүйелердің үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету кезінде ерекше назар аударуды талап етеді.

Киберқауіпсіздіктің тиісті деңгейін қамтамасыз ету мақсатында Қазатомөнеркәсіп ақпараттық қауіпсіздік талаптарының сақталуына тұрақты бақылауды жүзеге асырады және Қазақстан Республикасы заңнамасының және ISO/IEC 27001 халықаралық стандартының талаптарына сәйкес ақпараттық қауіпсіздікті басқару жүйесін дамытуға ұмтылады.

«Ақпараттық қауіпсіздікті басқарудың кешенді жүйесін құру» тетігін орындау жөніндегі іс-шаралар жоспарын іске асыру шеңберінде «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның 2018-2028 жылдарға арналған Даму Стратегиясының «Бизнес-қызметінде озық практиканы қолдану» стратегиялық мақсатына қол жеткізу үшін «Цифрландыру және трансформация» стратегиялық міндетінің «Киберқауіпсіздікті енгізу және дамыту» жобасын іске асыру жалғасуда. «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ тәулік бойы АҚ инциденттеріне мониторингті және жауап беруді жүзеге асырады, сондай-ақ АҚЖО және АҚҰҮО-мен белсенді өзара іс-қимыл жасайды. Кибермәдениет пен кибергигиенаны арттыру және жетілдіру мақсатында Топта тұрақты негізде жұмыскерлерді онлайн оқыту, оқу-жаттығу кибершабуылдары мен тақырыптық нұсқаулықтар өткізіледі.

Ақпаратты қорғауды қамтамасыз ету саласында қызметкерлердің хабардарлығын арттыру, сондай-ақ ақпараттық қауіпсіздік талаптарын регламенттейтін ішкі құжаттардағы өзгерістер туралы хабардар ету үшін 2021 жылы ЕТҰ бірінші басшылары мен корпоративтік орталықтың желілік басшылары үшін интерактивті онлайн-оқыту өткізілді, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ барлық қызметкерлері үшін тақырыптық курс өткізілді.

Ақпараттық қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық ниеттері туралы келісімдер шеңберінде кибергигиена және цифрлық қауіпсіздік деңгейін арттыру жөніндегі іс-шаралар іске асырылуда, пандемия кезінде де, карантиннен кейінгі кезеңде де атом өнеркәсібін цифрландыру мәселелерін, АТ және АҚ жүйелерін дамыту жоспарларын талқылау үшін форумдар мен кездесулерге қатысу жүзеге асырылуда.

Ақпараттық қауіпсіздікті дамыту жөніндегі 2022 жылға арналған жоспарлар

Қазатомөнеркәсіп қолданыстағы және дамып келе жатқан барлық IT-жүйелерде ақпараттық қауіпсіздік саласындағы талаптардың сақталуын бақылауды жүзеге асыруды, сондай-ақ киберқауіпсіздік деңгейін және өз қызметкерлерінің ақпараттық қауіпсіздік мәселелерінде хабардар болуын арттыру жөніндегі іс-шараларды жүргізуді жалғастырады.

Сонымен қатар, Компанияның келесідей ниеттері бар:

• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның 2019-2028 жылдарға арналған ақпараттық қауіпсіздік стратегиясына сәйкес ақпараттық қауіпсіздікті басқарудың кешенді жүйесі процестерін жетілдіруді және тираждауды жалғастыру
• «Киберқауіпсіздікті енгізу және дамыту» жобасының іс-шараларын іске асыруды жалғастыру
• 2022 жылға арналған ақпараттық қауіпсіздікті басқару жүйесін жетілдіру жөніндегі жұмыс жоспарын іске асыруды жалғастыру
• АҚБЖ процестерін автоматтандыруды жалғастыру және киберқорғаныстың алдыңғы қатарлы жүйелерін енгізу

Қауымдастықтар мен халықаралық бастамалардағы әріптестік пен мүшелік

Ядролық саланың кәсіби ұйымдары

World Nuclear Association (Дүниежүзілік ядролық қауымдастық), Лондон, Ұлыбритания

Tantalum-Niobium International Study Center (Тантал және ниобийді зерттеу жөніндегі халықаралық орталық), Брюссель, Бельгия

The World Nuclear Fuel Market (Ядролық отынның әлемдік нарығы), Норкросс, Джорджия штаты, АҚШ

Nuclear Energy Institute (Ядролық энергетика институты), Вашингтон, Колумбия округі, АҚШ

World Nuclear Transport Institute (Дүниежүзілік ядролық тасымалдау институты), Лондон, Ұлыбритания

Ұлттық деңгейдегі салалық ұйымдар

«Қазақстанның ядролық қоғамы» қауымдастығы, Нұр-Сұлтан, Қазақстан Республикасы

«Тау-кен өндіру және тау-кен металлургия кәсіпорындарының Республикалық Қауымдастығы» ЗТБ (ТМКҚ), Нұр-Сұлтан, Қазақстан Республикасы

«KAZENERGY «Қазақстан мұнай-газ және энергетика кешені ұйымдарының Қауымдастығы» ЗТБ, Нұр-Сұлтан, Қазақстан Республикасы

«Атамекен» ҚР Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы, Нұр-Сұлтан, Қазақстан Республикасы